Η οικονομική κρίση του 2008 φάνηκε να καταρρακώνει για πάντα το μύθο
του «Homo Economicus», του ιδανικού ανθρώπινου προτύπου, που αφορά έναν
απόλυτα λογικό και εντελώς ιδιοτελή άνθρωπο.
Σημαντική μερίδα επιστημόνων έρχεται τώρα να αμφισβητήσει το δεύτερο σκέλος της ερμηνείας αυτής. Την εναλλακτική θεώρηση προωθεί ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Βόννης, Αρμιν Φαλκ.
Σε πρόσφατη ομιλία του, ο δρ. Φαλκ εξέθεσε τις ιδέες του, που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην αξία της δικαιοσύνης και της εμπιστοσύνης στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Η προσέγγιση αυτή αξιοποιεί σα βάση της την πεποίθηση ότι είμαστε όλοι κοινωνικά ζώα, με τη θέση μας στην κοινότητα να αποτελεί σημαντικό κίνητρο διαμόρφωσης της συμπεριφοράς μας.
Η σχολή αυτή χρησιμοποιεί συσκευές μαγνητικής τομογραφίας για να αποδείξει πειραματικά τη θεωρία της. Ο δρ. Φαλκ προσπάθησαν να διαπιστώσουν εάν ο άνθρωπος ενδιαφέρεται περισσότερο για τις υλικές ανταμοιβές -όπως θα έκανε κάθε σωστός Homo Economicus- ή η δικαιοσύνη έχει και αυτή σημασία.
Σε ένα από τα πειράματά της, η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου της Βόννης πλήρωσε άτομα-πειραματόζωα 50% παραπάνω, το ίδιο ποσόν και 50% λιγότερο, για τον ίδιο όγκο δουλειάς. Μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλων των ατόμων αυτών έδειξαν ότι η δικαιοσύνη παίζει σημαντικό ρόλο σε νευρολογικό επίπεδο.
Σε άλλο πείραμα, η επιστημονική ομάδα ερεύνησε ζήτημα, το οποίο ενδιαφέρει κατά προτεραιότητα τις διευθύνσεις προσωπικού των επιχειρήσεων: Το αίσθημα δικαίου επηρεάζει το πόσο σκληρά δουλεύουμε; Η απάντηση των επιστημόνων ήταν καταφατική, αποδεικνύοντας πειραματικά ότι εργαζόμενοι που αμείβονται μη ικανοποιητικά, δεν εργάζονται σκληρά.
Οι έρευνες του δρ. Φαλκ έδειξαν επίσης ότι οι εργαζόμενοι, που ζουν σε καθεστώς αυστηρού εργασιακού ελέγχου, αποδίδουν πολύ λιγότερο από όσοι μπορούν να χαλαρώσουν που και που στο χώρο εργασίας τους. Αυτό αποτελεί μία ακόμη απόδειξη της κοινωνικής φύσης του ανθρώπου, καθώς οι εργαζόμενοι υπό αυστηρό εργοδοτικό έλεγχο δεν νιώθουν ότι απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης των προϊσταμένων τους.
Σημαντική μερίδα επιστημόνων έρχεται τώρα να αμφισβητήσει το δεύτερο σκέλος της ερμηνείας αυτής. Την εναλλακτική θεώρηση προωθεί ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Βόννης, Αρμιν Φαλκ.
Σε πρόσφατη ομιλία του, ο δρ. Φαλκ εξέθεσε τις ιδέες του, που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην αξία της δικαιοσύνης και της εμπιστοσύνης στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Η προσέγγιση αυτή αξιοποιεί σα βάση της την πεποίθηση ότι είμαστε όλοι κοινωνικά ζώα, με τη θέση μας στην κοινότητα να αποτελεί σημαντικό κίνητρο διαμόρφωσης της συμπεριφοράς μας.
Η σχολή αυτή χρησιμοποιεί συσκευές μαγνητικής τομογραφίας για να αποδείξει πειραματικά τη θεωρία της. Ο δρ. Φαλκ προσπάθησαν να διαπιστώσουν εάν ο άνθρωπος ενδιαφέρεται περισσότερο για τις υλικές ανταμοιβές -όπως θα έκανε κάθε σωστός Homo Economicus- ή η δικαιοσύνη έχει και αυτή σημασία.
Σε ένα από τα πειράματά της, η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου της Βόννης πλήρωσε άτομα-πειραματόζωα 50% παραπάνω, το ίδιο ποσόν και 50% λιγότερο, για τον ίδιο όγκο δουλειάς. Μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλων των ατόμων αυτών έδειξαν ότι η δικαιοσύνη παίζει σημαντικό ρόλο σε νευρολογικό επίπεδο.
Σε άλλο πείραμα, η επιστημονική ομάδα ερεύνησε ζήτημα, το οποίο ενδιαφέρει κατά προτεραιότητα τις διευθύνσεις προσωπικού των επιχειρήσεων: Το αίσθημα δικαίου επηρεάζει το πόσο σκληρά δουλεύουμε; Η απάντηση των επιστημόνων ήταν καταφατική, αποδεικνύοντας πειραματικά ότι εργαζόμενοι που αμείβονται μη ικανοποιητικά, δεν εργάζονται σκληρά.
Οι έρευνες του δρ. Φαλκ έδειξαν επίσης ότι οι εργαζόμενοι, που ζουν σε καθεστώς αυστηρού εργασιακού ελέγχου, αποδίδουν πολύ λιγότερο από όσοι μπορούν να χαλαρώσουν που και που στο χώρο εργασίας τους. Αυτό αποτελεί μία ακόμη απόδειξη της κοινωνικής φύσης του ανθρώπου, καθώς οι εργαζόμενοι υπό αυστηρό εργοδοτικό έλεγχο δεν νιώθουν ότι απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης των προϊσταμένων τους.
